Paramedische zorg bij Astma /COPD - de Fysiotherapeut

Lees voor

De POH heeft een centrale rol in de chronische zorg binnen de ketenzorg. Hierin bundelen meerdere zorgverleners hun krachten met één doel: de kwaliteit van leven van de patiënt verbeteren. Daarom is het zo mooi dat je bij de begeleiding van de patiënt met astma/COPD binnen de keten ook de hulp van een diëtist en/of fysiotherapeut kunt inroepen. Je kunt ook verwijzen naar de logopedist, dit valt echter buiten de keten.

Wij zien nu dat patiënten in de Astma/COPD keten maar mondjesmaat verwezen worden naar deze zorgverleners.  De afgelopen maanden hebben we aandacht besteed aan het werk van de diëtist en de logopedist. Deze maand staat de fysiotherapeut centraal.

Als je weet wat paramedische zorgverleners kunnen betekenen kunnen je gezamenlijk de zorg voor patiënten met astma/COPD verbeteren. Hopelijk gaat de patiënt zich beter voelen, daar gaat het uiteindelijk om!

Bewegen en COPD
Ruim de helft van de Nederlanders met een chronische aandoening beweegt minder dan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB). Bewegen draagt bij aan het verbeteren of stabiel houden van het fysiek functioneren.

Bij een patiënt met COPD lijkt hoesten, vermoeidheid, (de angst voor) kortademigheid of slijmvorming een goede reden te zijn om minder te gaan bewegen, maar het tegendeel is waar: minder bewegen leidt bij kortademigheid tot een neerwaartse spiraal: door conditieverslechtering kunnen patiënten zich steeds minder inspannen en neemt de spiermassa verder af.

De afname van spieren vindt plaats bij de ademhalingsspieren, maar ook bij de spieren in de armen en benen. De patiënt met COPD ervaart toenemende moeite met dagelijkse handelingen zoals wandelden op het tempo van leeftijdsgenoten, traplopen, huishoudelijke taken of het uitvoeren van hobby of werk. Daardoor zal de patiënt inspanning nog meer vermijden en zal het functioneren verder afnemen.

Omdat dit ontwijkende gedragspatroon vaak in de loop van de jaren is ontstaan, is een advies van de POH meestal niet voldoende om het te doorbreken. Dan is een verwijzing of overleg met de longfysiotherapeut zeker verstandig. Fysiotherapie is bewezen effectief gebleken op afname van symptomen, verbetering van inspanningsvermogen, verbetering van kwaliteit van leven en afname van angst en depressie bij patiënten met COPD.

Wat doet de fysiotherapeut:

  • in kaart brengen van de fysieke beperkingen die het gevolg zijn van de longaandoening. Tijdens de intake worden de hulpvraag, de ernst van de klachten, de therapeutische mogelijkheden en de doelen van de therapie bepaald.
  • behandelen en begeleiden gericht op fysieke activiteit (conditie verbeteren), fysieke capaciteit (vermindering kortademigheid), mucusklaring en (adem)spierfunctie
  • naast de beperking als gevolg van de aangetaste longen, ook aandacht besteden aan de lichamelijke en psychische gevolgen, zoals angst, benauwdheid en omgaan met de ziekte.
  • aandacht besteden aan leefstijlverandering.

Begeleiding door de fysiotherapeut wordt bij voorkeur gecombineerd met de diëtist omdat ook dieetbegeleiding verbetering geeft van de spiermassa.
Verwijzing kan in eerste instantie binnen de keten, de fysiotherapeut bepaalt aan de hand van een screening van fysieke activiteit en capaciteit of aanvullende fysiotherapie (vanuit de basisverzekering) geïndiceerd is.
Wij werken samen met verschillende speciaal opgeleide longfysiotherapeuten. Via een verwijzing in Coordinate van Vital Health kan een consult bij zo’n fysiotherapeut makkelijk aangevraagd worden. Er zijn verschillende zorgproducten.

Wanneer naar de fysiotherapeut?
Je kunt een patiënt binnen de Astma/COPD keten verwijzen naar de fysiotherapeut als:

  • patiënten belemmeringen ervaren bij bewegen t.g.v. bijv. kortademigheid (MRC > 2), door een matige/hoge ziektelast (CCQ >1), of als er sprake is beweegangst.
  • er sprake is van verminderde fysieke activiteit/capaciteit; <5000 stappen per dag of < 150 min per week matig intensieve inspanning.
  • er sprake is van een verhoogd risico bij bewegen, de patiënt met comorbiditeit.
  • er sprake is van een verkeerd ademhalingspatroon
  • een astmapatiënt behoefte heeft aan “Advisering beweeggedrag (Beweegconsult)”. Uitgangspunt is dat astmapatiënten mee kunnen doen aan reguliere sportactiviteiten en geen beperking in hun beweegactiviteiten ondervinden.

Meer over  verwijzen naar de fysiotherapeut .

De patiënt
Wat als een patiënt niet naar de fysiotherapeut wil? Stel als praktijkondersteuner  een eerste vrijblijvende kennismaking met de fysiotherapeut voor. De drempel is dan wellicht veel minder hoog en de fysiotherapeut kan in een kort gesprek achterhalen wat de pijnpunten/aandachtspunten op het gebied van bewegen en leefstijl zijn. Samen kunnen zij bespreken hoe de fysiotherapeut zou kunnen helpen, ook op de lange termijn. De kans is groter dat de patiënt toch bereid is vaker te komen en te werken aan zijn gezondheid of kan in een later stadium van zijn ziekte makkelijker de stap zetten naar de fysiotherapeut omdat de eerste kennismaking al is geweest.

De fysiotherapeut
Die is net als de patiënt tevreden wanneer na een aantal consulten al duidelijk resultaat merkbaar is zoals; meer energie, minder vermoeid, minder klachten en met name een toename van spiermassa (VVM). Blijvende controles of in elk geval 1 x per jaar  of vaker bij klachten of vragen/problemen rondom inspanning en kortademigheid zijn van belang voor de winst op de lange termijn.